ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ.

Παρακαλεί τον -πολυέλεον θεόν να φυλάττη πάντας άτρωτους από τα βέλη του πονηρού και να βλέπη τα ανθρώπινα ολισθήματα ως παρανομίαν εξ απάτης αυτοίς προσγινομένην και ως τοιαύτην να την κρίνη. Αφού δέ, κατά θείαν οικονομίαν, τα παραπτώματα των μεν, συντελούν εις ψυχωφέλειαν των δέ, ας είναι ή ωφέλεια των πολλών μισθός τοις μετανοούσι..

Όχι μόνον προς τον θεό, αλλά και προς τούς ισχυρούς της γης απευθύνεται ό Άγιος Νεόφυτος και τούς ζητεί να προστατεύουν τούς αδυνάτους από τούς στερεωτέρους και να τιμωρούν τούς άδικούντας, διά να προλαμβάνεται χειρότερον ολίσθημα των κακών και να αποθαρρύνονται οι προς κακουργία ρέποντες.

Εις την προσπάθεια του να συγκράτηση τούς ανθρώπους από τον κατήφορον της άμαρτίας χρησιμοποιεί τα διάφορα φυσικά φαινόμενα, εκλείψεις, σεισμούς και άλλας θεομηνίας, και ως βαθύς γνώστης της ζωής παραθέτει πολύτιμα λαογραφικά στοιχεία της εποχής του άναφερόμενα εις την αστρονομίαν, εις μαγέλαια, εις πολυτίμους λίθους, εις θρηνωδίας και άλλα.

 Έπί πλέον παραθέτει ιστορικά γεγονότα της εποχής του και προγενέστερα, τα όποια εξετάζει από πάσης άπόψεως και έξάγει συμπεράσματα και διδάγματα χρήσιμα και διά τούς μορφωμένους ανθρώπους και διά τούς απλοϊκούς.

Εις δύο εκλείψεις ήλιου,  τάς όποίας και ό ίδιος παρηκολούθησε και τάς περιγράφει λεπτομερώς, διείδεν ό Άγιος Νεόφυτος συμφοράς δι’ ολόκληρον την άνθρωπότητα, ιδιαιτέρως δέ διά την Κύπρον, οπου και εγένοντο αι παρατηρήσεις του. Και τούτο διότι όταν υπεχώρησαν ό ζόφος και ό σκοτασμός και αντί αυτού εισήχθη το συνηθισμένο φώς της ημέρας δεν άπέκτησεν, αμέσως, ό ήλιος τας συνήθεις ακτίνας του αλλά, κατά πρώτον μεν έγινε ζοφώδης, έπειτα δέ, επί δύο ώρας και πλέον, έφαίνετο αιματώδης.

Και πράγματι ή Κύπρος δοκίμασε άφόρητο θλίψιν. Έπηκολούθησεν ανομβρία και έκ ταύτης έλλειψης άρτου και μεγάλη στέρησης. Ή έλλειψης άρτου επέφερε πείνα, ή οποία «πικρώς και δεινώς διά θανάτου κατεθέρισε πασαν ήλικίαν», εξ αιτίας δέ  της πείνης έπήλθε και πλήθος άλλων κακών, άλληλοφονία και πλεονεξία και πλεονεξία και τα τούτων αισχρότερα. 

Ή πεινά αφ’ ενός και φοβερά επιδημική νόσος αφ’ ετέρου, ή όποια τιάρα πολλούς θανάτωσε και εκ της οποίας τα σώματα των ασθενών ύφίσταντο τόσην φθοράν και διάλυσιν, ώστε οι ένταφιασταί δεν κατώρθωναν να τα σηκώσουν με τον συνήθη τρόπον διά την ταφήν, αλλά τα τύλιγαν πρώτα μέσα εις ψαθία, ειχον ως αποτέλεσμα να μή άπομείνη ούτε το εν τρίτον του πληθυσμού της Κύπρου. ,.και επί πέντε έτη, έκ θείας οργής, λιμός ου μέτριος και θάνατος άσχετος, ου μόνον άνθρώποις, άλλα και κτήνεσι και πετεινοις φθορά πλείστη κατέλαβε, και θλίψεις πολύπλοκοι και πλείστα ανιαρά, και λοιμική νόσος δι  ης και πολλούς διαλυθέντας οι ένταφιασταί ψαθίοις περισφίγγοντες τη ταφή παρεδίδοσαν, άλληλοφονία και πλεονεξία και κλεψιά και τα τούτων αισχρότερα, σεισμοί δέ πυκνότατοι, σημεία τε έν ήλίω και σελήνή και άστροις, και τον λαού το τρίτον ουκ εναπέμεινε,

Και συμπεραίνει ό Άγιος: Αίτιος όλων αυτών δεν είναι ό Θεός, αλλά η πλαγιότης ημών και αι πράξεις ημών αι σφαλεραί και ό διεστραμμένος βίος.

Ο ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ. 

ΥΠΟ ΑΝΔΡΕΟΥ ΧΡ. ΜΕΡΑΚΛΗ. ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ. ΛΕΥΚΩΣΙΑ 1976.